Green Velo

Czerwony szlak rowerowy "Nad Brusienką" w gminie Horyniec-Zdrój to licząca 30 kilometrów, dość trudna trasa rowerowa. Poprowadzona jest przez najciekawsze miejsca w pobliżu tego niewielkiego uzdrowiska, położonego przy granicy z Ukrainą, na południowym Roztoczu. Szlak jest wybitnie terenowy, biegnie gruntowymi, a miejscami silnie piaszczystymi, leśnymi drogami. Piękne widoki, gęste lasy, stare cerkwie i kapliczki oraz dziesiątki kamiennych krzyży na starych cmentarzach i przy drogach sprawiają, że trasa ma niesamowity klimat. Wymaga jednak dobrej formy fizycznej i odpowiedniego sprzętu.
Ogólny przebieg szlaku: Horyniec-Zdrój, stacja kolejowa (0,0 km) - Podemszczyzna (6,7 km) - Stare Brusno (11,8 km) - Nowe Brusno (13,6 km) - Polanka Horyniecka (14,1 km) - Nowiny Horynieckie (25,6 km) - Horyniec-Zdrój/Miasteczko, klasztor (29,9 km).
Szlak rozpoczyna się przy stacji kolejowej Horyniec-Zdrój. Ta niewielka miejscowość jako kurort funkcjonuje od końca XIX w. Wspomina się, że już w końcu XVII wieku w celach leczniczych przebywał tu Jan III Sobieski oraz królowa Marysieńka. Sławę przyniosły Horyńcowi złoża borowinowe z nieodległej Podemszczyzny, wykorzystywane również poza granicami kraju. Kuracjusze mogą korzystać także z założonego przed wojną, w ostatnich latach odnowionego, Parku Zdrojowego. Miasto posiada status uzdrowiska od 1973 roku. Są tu obecnie 3 sanatoria i szereg pensjonatów, jak również liczne zabytki. Zobaczyć warto tu m. in. dawny teatr dworski, pałac Ponińskich, kościół zdrojowy oraz barokowy klasztor franciszkanów - ten ostatni na końcu trasy wycieczki.
Szlak prowadzi na północny zachód, w stronę wsi Podemszczyzna, obok terenów uzdrowiskowych i pływalni. Następnie zagłębia się w lasy i pokonuje rzeczkę Świdnicę, w której dolinie znajduje się potężny kompleks fortyfikacji "Linii Mołotowa". Są to radzieckie schrony bojowe i inne umocnienia graniczne, wzniesione w czasie II wojny światowej przez Sowietów - stąd zwyczajowa nazwa umocnień. Jest ich w lesie na północ od wsi bardzo dużo, warto się tu chwilę pokręcić. W Podemszczyźnie zobaczyć można też stary cmentarz grekokatolicki i dzwonnicę.
Szlak pokonuje kilka wzniesień i prowadzi w kolejną dolinę, tym razem rzeczki Brusienki, którą będzie prowadził następny odcinek. W tej okolicy znajduje się ogromna liczba starych zabytków sakralnych. Wioski Stare i Nowe Brusno, wraz z sąsiednią Polanką Horyniecką, stanowią pozostałość dawnej osady Brusno. Zwraca tu uwagę drewniana cerkiew pw. św. Paraskewy, pochodząca z przełomu XVII/XVIII w. Bryła cerkwi jest trójdzielna, a każda część nakryta osobną kopułą. Na przycerkiewnym cmentarzu znajdują się nagrobki ewangelickie. To pamiątka po Niemcach, osiedlonych w czasie tak zwanej kolonizacji józefińskiej, mieszkających tu do 1942 r. Do II wojny światowej Brusno było znanym i cenionym ośrodkiem kamieniarskim. Specjalizowało się w produkcji krzyży przydrożnych i nagrobnych, zwanych "krzyżami bruśnieńskimi". Bardzo ciekawym zabytkiem jest cmentarz w Bruśnie Starym, z doskonale zachowanymi, takimi właśnie krzyżami. Pobliskie wzgórze Hrebcianka kryje zaś kolejny fragment Linii Mołotowa. Z jednego ze schronów, przy pomocy materiałów wybuchowych, zdemontowano armatę forteczną wraz z pancerną osłoną. Obecnie jest ona eksponatem w filii Muzeum Wojska Polskiego w Forcie Czerniakowskim w Warszawie. We wsi jest także kościół katolicki z pocz. XX wieku oraz cmentarz wojskowy z I wojny św.
W Polance Horynieckiej szlak napotyka trasę Green Velo i oba szlaki przez kilka kilometrów prowadzą razem dalej, w kierunku północno-wschodnim, gruntową drogą przez lasy. Szlak czerwony zakręca następnie na wschód i południe, w kierunku wsi Nowiny Horynieckie.
To kolejny, niezwykłe ciekawy fragment szlaku. Nowiny Horynieckie szczycą się drewnianą kaplicą i cudownym źródełkiem Matki Bożej. Archeologiczną ciekawostką jest prastara, pogańska „Świątynią Słońca”, położona w pobliskim lesie. Warto też zobaczyć rezerwat jałowców „Sołokija”. W okolicy zobaczyć też można kolejne schrony bojowe Linii Mołotowa. Szlak ze wsi Polanka Horyniecka prowadzi dalej na południe, wracając do Horyńca. Trasa kończy się przy zabytkowym klasztorze w Horyńcu-Zdroju. Atrakcje na szlaku: 1. Horyniec Zdrój - park zdrojowy, klasztor, kościół 2. Linia Mołotowa - schrony bojowe 3. Stare, Nowe Brusno, Polanka Horyniecka - cerkwie, stare cmentarze grekokatolickie 4. Polanka Horyniecka - cudowne źródełko, kapliczka Matki Boskiej, "Świątynia Słońca" 5. Liczne krzyże bruśnieńskie na cmentarzach i przy drogach 6. widoki. Szlak nie jest w całości przejezdny dla roweru z sakwami / przyczepką rowerową. Szlak poprowadzony w oddzieleniu od ruchu pojazdów, wyłącznie bezpieczne przejazdy rowerowe przez drogi publicznem wydzielone drogi rowerowe oraz drogi wyłączone z ruchu samochodowego, drogi polne, leśne i inne. Szlak dla miłośników kolarstwa górskiego i jazdy typu offroad. Szlak o szczególnych walorach dziedzictwa kulturowego.