Green Velo

Czerwony szlak rowerowy "Rominckich Jeleni" to licząca blisko 80 kilometrów trasa rowerowa, prowadząca dookoła Puszczy Rominckiej. Większość szlaku to drogi gruntowe i leśne dukty, zwykle dość dobrej jakości. Ten niezwykły szlak pokazuje piękno przyrody pogranicznej puszczy, jedynego w Polsce kompleksu leśnego o charakterze lasu borealnego, czyli tajgi, oraz niezwykłe mosty dawnej linii kolejowej z najbardziej z nich znanymi mostami w Stańczykach.
Szlak wiedzie przez mroczne, świerkowe lasy Puszczy Rominckiej oraz malownicze, pagórkowate tereny Mazur Garbatych. W północnej części, między Jeziorem Gołdap a Żytkiejmami, poza fragmentem pól w okolicach Galwieci, trasa ponad 40 kilometrów biegnie lasami. Są w nich liczne uroczyska, rezerwaty przyrody, mokradła i strumienie.
Pamiątką minionych czasów zaś są "Kamienie Wilhelma" - głazy, stawiane w miejscach, gdzie cesarz niemiecki Wilhelm II w czasie polowań ustrzelił "kapitalnego rogacza", czyli dorodnego jelenia. Od tych właśnie kamieni szlak nosi swoją nazwę.
Wielką atrakcją szlaku są też mosty dawniej linii kolejowej - te najbardziej znane, w Stańczykach, i mniej znane w Botkunach i Kiepojciach. Trasa biegnie obok kilku jezior i przez wiele starych wiosek, w których zachowała się tradycyjna dla dawnych ziem pruskich, ceglana zabudowa. Z uwagi na bliskość granicy należy liczyć się z kontrolą Straży Granicznej i koniecznie trzeba zabrać ze sobą dokument tożsamości.
Ogólny przebieg szlaku: Jurkiszki (0,0 km) - Szyliny (2,9 km) - Ostrówko (12,8 km) - Galwiecie (14,0 km) - Czarnowo Wielkie (19,4 km) - droga wojewódzka nr 651 przed Żytkiejmami (39,7 km) - Żytkiejmy (42,1 km) - Degucie (46,2 km) - Stańczyki (51,5 km) - Błąkały (54,3 km) - Bludzie Małe (58,2 km) - Kiepojcie, mosty (59,9 km) - Kiepojcie (60,8 km) - Dubeninki (63,0 km) - Zawiszyn (65,5 km) - Czarne (68,3 km) - Kociołki (72,6 km) - Botkuny, mosty kolejowe (76,8 km) - Jurkiszki (79,8 km).
Szlak rozpoczyna się i kończy we wsi Jurkiszki, położonej na wschodnim skraju Puszczy Rominckiej, niewielkiej osadzie. Z tego miejsca do centrum Gołdapi jest niecałe 5 kilometrów, drogą rowerową szlaku Green Velo.
Trasa od razu zagłębia się w puszczę i w pierwszym fragmencie prowadzi na północ, w pobliżu dużego Jeziora Gołdap. Następnie zatacza łuk w stronę granicy i wraca na południe, do wsi Galwiecie. Są tu dwa niewielkie jeziora. Nad większym z nich - Jeziorze Ostrówek - znajduje się wieża widokowa i ścieżka dydaktyczna. Galwiecie to dobra baza wypadowa w puszczę, jest tu kilka kwater agroturystycznych i dwór z XIX wieku.
Od tej miejscowości szlak znów skręca w stronę granicy i, nie licząc jednej, maleńkiej osady Czarnowo, biegnie lasami przez 25 kilometrów. Ta część puszczy jest najdziksza, są tu liczne rezerwaty przyrody, a teren jest lekko falisty i opada w kierunku wschodnim. Rozmieszczone po całym lesie tablice informują o okolicy i ciekawostkach przyrodniczych.
Przed wsią Żytkiejmy szlak przez kilka kilometrów biegnie dość ruchliwą drogą nr 651 - to jedyna droga asfaltowa, biegnąca przez puszczę. Żytkiejmy to duża, gminna wieś na skraju puszczy i miejsce, gdzie można uzupełnić zapasy w czasie podróży szlakiem. Mieści się tu siedziba Parku Krajobrazowego Puszczy Rominckiej. Miejscowość leży na dawnej linii kolejowej do Gołdapi, wzdłuż której biec będzie dalsza część szlaku.
Od tego miejsca szlak zakręca na południe, by skrajem puszczy, a od wsi Degucie przez las, dotrzeć do najbardziej znanego miejsca na szlaku, jakim są Stańczyki. Znajdują się tu słynne mosty, często określane jako „Akwedukty Północy”. Wznoszą się 36,5 m ponad dosyć wartki nurt rzeczki Błędzianki, a ich długość to ok. 250 metrów.
Od wsi Stańczyki szlak opuszcza Puszczę Romincką i biegnie w pobliżu sporych jezior: Przerośl i Czarne, poprzez położone w pięknym, pagórkowatym, rolniczym terenie Mazur Garbatych wioski: Błąkały, Kiepojcie, Zawiszyn i Czarne, wracając w okolice wsi Galwiecie. Nad jeziorami znajdują się sympatyczne miejsca do odpoczynku, a największa wieś na trasie - Dubeninki - ma charakter małego miasteczka. Okolica zachwyca pięknem rozległych krajobrazów pól i pastwisk przeplatanych lasami. Gdzieniegdzie napotkać można interesujące pamiątki po dawnych mieszkańcach tych okolic: stare cmentarze, ruiny domów i zabudowań użytkowych itp. W pobliżu wsi Kiepojcie szlak biegnie pod jednym z zachowanych mostów rozebranej linii kolejowej.
W połowie drogi między wsią Kociołki a Jurkiszkami szlak biegnie lasem po dawnym torowisku i przebiega przez kolejne, bliźniacze mosty kolejowe, spinające wysokie brzegi doliny rzeki Jarki. Są to trzyprzęsłowe, betonowe konstrukcje, mające około 40 m długości i 15 m wysokości. To ostatnia z wyjątkowych atrakcji tego szlaku, a do punktu początkowego trasy od mostów w Botkunach są tylko 3 kilometry.
Wraz z dojazdem i powrotem z Gołdapi pętla szlaku liczy około 90 kilometrów. Z uwagi na nawierzchnię i pagórkowaty teren oraz ilość atrakcji na szlaku, wskazane jest wyprawę rowerową tym szlakiem podzielić na dwa dni. Wycieczkę koniecznie trzeba połączyć ze zwiedzaniem zabytków położonych przy trasie i jej pobliżu oraz odpoczynkiem nad jeziorami Puszczy Rominckiej. Nocleg możliwy jest w namiocie lub jednej z kwater agroturystycznych, których w tej okolicy jest całkiem sporo. Atrakcje na szlaku: 1. Park Krajobrazowy Puszy Rominckiej 2. Rezerwaty przyrody w Puszczy Rominckiej 3. Stańczyki - mosty 4. Botkuny - mosty 5. Kiepojcie - wiadukt 6. Żytkiejmy, Dubeninki, Galwiecie: duże, stare, mazurskie wioski, 7. stara, poniemiecka zabudowa wiejska, stare cmentarze i ruiny zabudowań gospodarczych 8. Krajobrazy Mazur Garbatych 9. Liczne jeziora: Czarne, Przerośl i inne. Szlak w całości przejezdny dla roweru z sakwami / przyczepką rowerową. Szlak poprowadzony wyłącznie po drogach wyłączonych z ruchu pojazdów lub po drogach lokalnych o małym i bardzo małym natężeniu ruchu pojazdów, brak niebezpiecznych skrzyżowań. Szlak o charakterze rekreacyjnym. Szlak o szczególnych walorach przyrodniczych. Szlak o szczególnych walorach widokowych.