Green Velo

Czerwony szlak rowerowy Hajnówka - Piaski to propozycja długiej wyprawy rowerowej po południowej części Puszczy Białowieskiej i rozległych równinach, położonych na zachód od puszczy. Szlak biegnie przez typowe dla Podlasie, stare, zapomniane przez czas wioski, w których zobaczyć można liczne cerkwie, krzyże przydrożne, kapliczki i drewniane chaty. Trasa raczej płaska i niezbyt trudna, aczkolwiek eksponowana na wiatr.
Ogólny przebieg szlaku: Hajnówka (0,0 km) - Nowoberezowo (6,2 km) - Czyże (13,1 km) - Zbucz (16,1 km) - Krywiatycze (20,5 km) - Stary Kornin (23,9 km) - Dubicze Cerkiewne (31,0 km) - Kleszczele (47,1 km) - Dobrowoda (51,5 km) - Czeremcha (58,1 km) - Opaka Duża (67,3 km) - Wiluki (76,2 km) - Piaski (80,9 km).
Szlak rozpoczyna się w Hajnówce, przy Urzędzie Miasta. Hajnówka powstało w XVI w. jako osada strażników, którzy strzegli Puszczy Białowieskiej. Dlatego na jednym z rond w mieście znajduje się rzeźba Strażnika. Rozkwit miasta nastąpił w XX wieku, wraz z rozwojem przemysłu przetwórstwa drewna i leśnictwa. Tu krzyżują się szlaki turystyczne, kursuje leśna kolejka wąskotorowa, zachęca do rekreacji nowoczesny park wodny. W mieście zobaczyć warto między innymi Muzeum i Ośrodek Kultury Białoruskiej, Muzeum Ślusarstwa i Kowalstwa oraz Park Miniatur Zabytków Podlasia. Wizytówką miasta jest pomnik żubra - króla Puszczy Białowieskiej.
Szlak prowadzi z centrum w kierunku północno-zachodnim, na Nowoberezowo. Tam znajduje się pierwsza z cerkwi na szlaku. Teren to otwarte pola. Praktycznie równinny krajobraz urozmaicają od czasu do czasu kępy drzew, stare krzyże i kapliczki oraz wioski, w których niewiele się zmieniło przez ostatnie kilkadziesiąt lat. Malownicze, stare, drewniane chaty, tradycyjne płoty ze sztachetami, brak ruchu samochodów to typowe cechy tutejszej okolicy. Większość zabytków jest oznakowana i ustawiono przy nich tablice informacyjne.
Szlak biegnie przez Stary Kornin, gdzie znajduje się kolejna cerkiew, do wsi Dubicze Cerkiewne. Na parafialnym cmentarzu ku górze wznoszą się niebieskie krzyże, zaś we wsi zachwyca błękitna cerkiew pw. Opieki Matki Bożej. W pobliżu cerkwi znajduje się kilkanaście drewnianych krzyży wotywnych i funkcjonuje Izba Tradycji Ochotniczej Straży Pożarnej.
Warto zjechać ze szlaku nad zalew Bachmaty, aby odpocząć nad kąpieliskiem. Trasa biegnie na południe, na Kleszczele, napotykając znaki szlaku Green Velo. Teren staje się bardziej lesisty, ponieważ od tego miejsca rozpoczyna się odcinek biegnący przez południową część Puszczy Białowieskiej. Ta część ma charakter lasów gospodarczych i jest znacznie bardziej zmieniona przez człowieka, niż puszcza okolic Białowieży. Tym niemniej, napotkamy też fragmenty starodrzewu, a okolica jest słabo zaludniona i dużo tu zwierząt leśnych.
Szlak prowadzi do Kleszczeli. To drugie obok Hajnówki miasto w regionie Puszczy Białowieskiej, liczące tylko nieco ponad 1,3 tysiąca mieszkańców. Zostało ono założone przez króla Zygmunta Starego w roku 1529. W centrum miasta stoi pomnik fundatora. Warto zobaczyć zabytki sakralne - cerkiew z sześcioma kopułami i kościół katolicki.
Dalsza trasa prowadzi przez Dobrowodę i Repczyce, wspólnie ze szlakiem Green Velo, do Czeremchy. W Repczycach na rzece Nurzec został utworzony w latach 2001-2002 zbiornik wodny, służący do celów rekreacyjnych.
Czeremcha to ważny historycznie ośrodek kolejowy, położony na skraju Puszczy Białowieskiej. W końcu XIX w. prowadził tędy trakt towarowy kolei żelaznej Odessa – Królewiec. Wieś powstała w 1905 r., właśnie na węźle strategicznych linii kolejowych. Można w niej zobaczyć muzealne eksponaty kolejnictwa. Funkcjonuje tu międzynarodowe kolejowe przejście graniczne z Białorusią, a w pobliskich Połowcach - nowoczesny terminal dla ruchu samochodowego.
Z tego miejsca szlak zakręca na północ, aby bardzo blisko granicy białoruskiej prowadzić przez zagubione w lasach wioski z powrotem w kierunku Hajnówki. Warto zobaczyć położoną niedaleko szlaku cerkiew w Werstoku.
Ze wsi Piaski, gdzie kończy się szlak, można wrócić do Hajnówki niebieskim szlakiem przez Topiło lub Orzeszkowo. Taka pętla liczy prawie 100 kilometrów, więc jest to długa, całodniowa wyprawa lub raczej wycieczka dwudniowa. Atrakcje na szlaku: 1. Hajnówka - zabytki sakralne, 2. Nowoberezowo - cerkiew, 3. Stary Kornin - cerkiew, 4. Dubicze Cerkiewne - cerkiew, stary wiatrak, zalew Bachmaty, 5. Kleszczele - zabytki sakralne, 6. Czeremcha - zabytki sakralne, 7. stare krzyże, kapliczki, stare chaty - na całym szlaku 8. Krajobrazy południowej części Puszczy Białowieskiej - odcinek od Dubicz Cerkiewnych na południe. Szlak w całości przejezdny dla roweru z sakwami / przyczepką rowerową. Szlak poprowadzony wyłącznie po drogach wyłączonych z ruchu pojazdów lub po drogach lokalnych o małym i bardzo małym natężeniu ruchu pojazdów, brak niebezpiecznych skrzyżowań. Szlak o szczególnych walorach dziedzictwa kulturowego.